Column: Marc van der Linden
18/04/2013
Protocol hoort erbij
Het is zeer sympathiek van Willem-Alexander en Máxima dat ze hebben aangegeven dat het niet uitmaakt hoe ze straks worden aangesproken. Als mensen in hun enthousiasme ’Máxima’ zeggen dan is dat geen enkel probleem, want het gaat om de inhoud. Er wordt altijd beweerd dat Beatrix erop stond als Majesteit te worden aangesproken. Maar dat is onzin. Ook zij maakte daar geen punt van. Als iemand haar ’mevrouw’ noemde, of zelfs ’Beatrix’, dan draaide ze diegene niet haar rug toe. Sterker nog: afgelopen week was ze zelfs ontroerd toen het publiek in Utrecht ’Bea bedankt’ zong. Bea vind ik persoonlijk wat te plat, maar de intentie van het lied was goed en dan kan het dus wel. Het zingen van ’Majesteit, bedankt’ had niet dezelfde impact gehad.
Toch zullen Willem-Alexander en Máxima straks gewoon overal als Hunne Majesteiten worden aangekondigd. Politici, burgemeesters en andere hoogwaardigheidsbekleders zullen het straks echt niet in hun hoofd halen om de nieuwe koning en koningin bij hun voornamen aan te spreken. En ik ook niet. Ik zeg altijd keurig Majesteit tegen de koningin en Koninklijke Hoogheid tegen Willem-Alexander en Máxima. En zij zeggen altijd mijnheer Van der Linden. Als ze op een dag Marc zouden zeggen, dan zou ik dat erg vreemd vinden.
Het gebruik van officiële aanspreekvormen zorgt voor de nodige afstand die het voor iedereen makkelijker maakt het werk te doen waarvoor we zijn ingehuurd. Een staatshoofd is iemand van aanzien en daarbij hoort een bepaalde titel. Uit respect voor de positie gebruik je die titel ook zoveel mogelijk. In Amerika zegt niemand ’Mister Obama’ maar altijd ’Mister President’. Protocol is vooral bedoeld om een evenement zo soepeltjes mogelijk te laten verlopen. Als iedereen zijn rol en plaats kent, dan is dat wel zo makkelijk.
Moeilijker ligt het bij de prinsesjes. Zij zijn ook Koninklijke Hoogheden, maar het is raar om bijvoorbeeld de 6-jarige Ariane zo aan te spreken. En dus worden bij de meisjes vooral de voornamen gebruikt. Zodra zij richting volwassenheid gaan, zal iedereen automatisch omschakelen op de officiële aanspreekvorm. Voor veel mensen is het moeilijk om het verschil tussen de titels te kennen. Zo wordt tegenwoordig ’De Majesteit’ gezegd als het over de koningin gaat. Dat is dus fout. Het is Hare Majesteit. En als zij direct aangesproken wordt, is het Uwe Majesteit. Willem-Alexander zou dan ook nog eens als Sire aangesproken kunnen worden, want die aanspreekvorm bestaat al sinds jaar en dag voor koningen. Maar het klinkt niet erg 21ste eeuws. En dus is het een slimme zet om nu al mensen gerust te stellen en te zeggen dat het hem niets uitmaakt wat men zegt. Koning zijn betekent namelijk vooral ook: je aanpassen aan elke situatie!