Column Marc van der Linden – Máxima’s geheime hobby
08/03/2021
Musea moeten het net als bijvoorbeeld de horeca hebben van bezoekersaantallen. In deze coronatijden moeten ze dus flink slikken. Helemaal als ze een tentoonstelling hebben die zo bijzonder is dat er, bij wijze van spreken, rijen voor de deur worden verwacht. Het Fries Museum had in februari de opening gepland van Haute Bordure. Voor deze tentoonstelling had het museum geborduurde kleding en accessoires in Nederland uit de periode 1620 – 2020 verzameld. Het Koninklijk Huis had zelfs enkele mooie japonnen in bruikleen gegeven. Als er een goed thema is, is er van het Koninklijk Huisarchief, waar uiteindelijk een deel van de kleding van koninginnen en wellicht wat prinsessen terechtkomt, altijd wel medewerking te krijgen. De Oranjevrouwen hebben door de eeuwen heen hun kleding vaak laten versieren met prachtige borduursels. Vaak heel verfijnd, zodat er op schilderijen en de oudste foto’s niet te zien was wat er precies geborduurd is. Tegenwoordig kan dat wel, maar nog mooier is het dat u in het Fries Museum de jurken van dichtbij kunt zien en ze ook van de achterkant kunt bekijken. Die liet men in de filmbeelden namelijk nooit zien en het publiek vond het vaak onfatsoenlijk om een koningin die voorbij was gelopen, na te staren. Maar dan miste men wel een bijzondere hofsleep met de mooiste borduursels, die vooral bedoeld waren om de voornaamheid van de vrouw die deze japon droeg te vergroten.
Hoewel Wilhelmina de naam had zuinig te zijn, kocht zij haar kleding in haar jongste jaren bij de duurste Parijse modehuizen. Haar zuinigheid kwam vooral tot uiting in de vele malen dat ze de japon droeg. Ook vond ze het geen probleem om een jurk te laten uitleggen (groter maken). Innemen zou nooit zijn voorgekomen. Koningin Juliana was op een andere manier zuinig. Ze vond kleding doorpassen vreselijk en gebruikte de kleding die ze al had dus oneindig veel. Ook liet ze vaak haar kleding vermaken. De mouwloze avondjurk die in het Fries Museum te zien is, en die versierd is met honderden kralen als ijskristallen en golvende lijnen op zowel de voor- als de achterkant, droeg de koningin voor het eerst op 4 januari 1967 bij het regeringsdiner ter gelegenheid van het aanstaande huwelijk van prinses Margriet en Pieter van Vollenhoven. De ijzige kleur en de winterse sfeer van het borduursel van de japon pasten goed bij de tijd van het jaar. Hierna nam Juliana de jurk mee op verschillende staatsbezoeken, zoals in 1971 naar Ethiopië, Indonesië en West-Duitsland en in 1974 naar Liberia. Ze droeg de japon bij deze gelegenheden met lange handschoenen en een doorschijnende stola. Prinses Beatrix heeft de prachtige avondjurk die ze droeg tijdens het gala op de avond voor haar huwelijk aan het museum in bruikleen gegeven. Een plaatje! Ook koningin Máxima heeft een japon uitgeleend aan het Fries Museum. Enkele jaren geleden liet ze Jan Taminiau een avondjurk maken van een kopie van de zijden wandbespanningen van de Japanse Zaal op Huis ten Bosch. Met deze japon is ze ook op de meest recente staatsiefoto’s te zien. Het zou mij overigens niet verbazen als Máxima de tentoonstelling straks opent of stiekem bezoekt, want borduren is al een tijdje een geheime hobby van haar.