Loes Luca krijgt plek in Van Dale dankzij oude energiespotjes

16/10/2022

De uitdrukking ‘een stevig robbertje bridgen’ wordt binnenkort opgenomen in de Dikke Van Dale. Dat heeft hoofdredacteur Ton den Boon gemeld in het radioprogramma Volgspot. De term, afkomstig uit een milieucampagne die het Energiebedrijf in de jaren negentig lanceerde, heeft zich na bijna drie decennia ingeburgerd in het Nederlandse taalgebruik.

In de campagne speelde Luca een vrouw die in verschillende situaties energie-advies kreeg. Zij becommentarieerde de adviezen met prettig dubbelzinnige opmerkingen. De zin ‘ik heb nog plenty energie, ik speel nog elke avond een stevig robbertje bridge’ volgt op het advies van de man van het Energiebedrijf dat de dame met spaarlampen veel energie kan besparen.

“Het is bijzonder hoeveel indruk die spotjes hebben gemaakt”, aldus Den Boon in Volgspot. “Vooral omdat ze maar een relatief korte periode zijn uitgezonden. Veel mensen denken direct aan de intonatie van Loes Luca.” De term ‘stevig robbertje bridgen’ is nog steeds te vinden in vooral lokale media. “Mensen komen als het om bridgen gaat snel in de verleiding om deze uitdrukking te gebruiken. Als er in het lokale sufferdje een bridge-middag wordt aangekondigd, dan staat het vaak zo omschreven, met een knipoog naar die oude reclames.”

Stevige staartmans

Er zijn meer uitdrukkingen uit de campagne die voortleefden in het Nederlandse taalgebruik. Zo was er een spotje waarin Loes Luca naar een witgoedzaak gaat waar ze flirt met een medewerker die haar uitlegt wat energielabels zijn. Zij spreekt de jongeman aan als ‘stevige staartmans’. “Die formulering hebben we nog enige tijd aangetroffen in columns en commentaren, vooral met die erotische bijklank”, vertelt Den Boon. “Maar tegenwoordig kan het eigenlijk niet meer. Het werd ook gebruikt als een beledigende term voor Chinezen, vanwege de traditionele Chinese haardracht.”

Een zinsnede uit de campagne die nog wel wordt gebruikt, is ‘trek eens wat warmers aan’. Dit is het energie-advies dat de man van het Energiebedrijf geeft als Luca hem in een negligeetje ontvangt voor zijn milieutips. Omdat de dame al tochtstrips, dubbel glas én dakisolatie heeft, is dit het enige advies dat hij kan geven. “Die uitdrukking tref je nog aan in recensies of kritieken van voorstellingen of programma’s waarin schaars geklede personages voorkomen die de journalist in kwestie als te bloot heeft ervaren”, aldus Den Boon.