Alleen de achternaam

19/04/2023

Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 15

Heeft u al geluisterd naar de podcasts van koning Willem-Alexander? Deze week komt de vierde online, onder meer te beluisteren via de website van het Koninklijk Huis of via apps zoals Spotify of Podimo.

Door Rick Evers

Tien best lange gesprekken met onze koning, die meer vertelt dan normaal. Ik hou wel van die terugblikken naar momenten die we ons allemaal herinneren. Maar dan Door De Ogen Van De Koning, zoals de reeks heet. Hij legt meer uit over het koningschap en doet uit de doeken hoe het er achter de schermen aan toegaat. Hoeveel macht en vrijheid hij nou eigenlijk heeft en wat hij wel en niet kan zeggen. Over het ondertekenen van wetten, besluiten en gratieverzoeken.

Over een paar weken is weer de jaarlijkse lintjesregen, daags voor Koningsdag. In andere landen worden die onderscheidingen daadwerkelijk door een royal uitgereikt, bij ons is het meestal de burgemeester die dat doet. De samenvatting waarom iemand zo’n onderscheiding zou moeten krijgen, komt wel daadwerkelijk op Willem-Alexander’s bureau terecht, zo vertelt hij. “Dat vind ik ook echt leuk om te lezen.” En daar zet hij dan dus ook zijn handtekening onder.

Hij praat over tal van mooie kanten van het koningschap die we niet te zien krijgen, maar natuurlijk ook over de mindere. Zoals alle kritiek. Aan de ene kant is hij blij dat hij niet in de middeleeuwen leeft, al hadden ze toen geen mobieltjes. “Vroeger was het natuurlijk de kroeg om de hoek van de fabriek, daar werd op vrijdagmiddag ook heel hard gescholden op de baas”, zegt Willem-Alexander. “Daar werden de meest verschrikkelijke dingen gezegd, en maandagochtend gingen ze keurig weer aan het werk. Dan was het afgelopen en bleef het in de kroeg.” Nu staat het voor altijd online, voor iedereen zichtbaar. “Even afreageren, lekker anoniem en de meeste mensen hebben het dan achter zich gelaten. Maar het blijft wel online staan. In het begin vond hij dat wel lastig, maar hij heeft ermee leren omgaan.

Wat waarschijnlijk ook maar weinig mensen weten: wat gebeurt er eigenlijk als je de koning een brief stuurt? Als je financiële problemen hebt, gedoe met de overheid of wat dan ook. Hij krijgt ze grotendeels te lezen, de schrijvers krijgen altijd antwoord, maar nooit van Willem-Alexander zelf. Hij laat de brieven doorsturen naar de bewuste ministeries die deze mensen kunnen helpen. “Ze worden beantwoord namens mij, maar ik bemoei me wel met de inhoud van het antwoord”, zegt hij.

Ook worden een aantal misverstanden de wereld uitgeholpen. Dat een dwangbevel in naam van de koning echt niet langs Willem-Alexander zelf gaat. “Een heleboel mensen geloven dat ik dat dan zelf doe. En ja, het is heel lastig om uit te leggen dat je daarbij toch het symbool van de natie, het symbool van de eenheid bent, waar in naam van de koning rechtgesproken wordt. Het is niet de persoon Willem-Alexander die zegt: ’Jij moet nu je huis uit’.”

Hoewel het in tien gesprekken vooral gaat over de rol van Willem-Alexander als staatshoofd, leer je hem ook als mens een stuk beter kennen. Dan de vraag: “Had jij dat niet willen doen?” Als iemand ’het interview’ doet met de koning of koningin of, in dit geval, nu Edwin Evers een reeks podcasts maakt met koning Willem-Alexander, vragen mensen me of niet ik, in plaats van die andere Evers, met Willem-Alexander in gesprek had willen gaan. Nou spreek ik het koningspaar meerdere malen per jaar, maar nooit zo uitgebreid als Wilfried de Jong, Matthijs van Nieuwkerk of Edwin Evers mochten. Zij kregen de mogelijkheid om echt de diepte in te gaan. Ja, natuurlijk had ik het willen doen. Maar ik hou me dagelijks met het onderwerp bezig en kan niet zo onbevangen zijn als die anderen. En ik begrijp natuurlijk ook wel dat ik bovenal niet de naam en faam heb die De Jong, Van Nieuwkerk of Evers hebben…

Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 15. Dit nummer bestellen kan hier. Liever online lezen? Klik dan hier.