De balans van tien jaar
08/03/2023
Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 10
Het is pas begin maart, maar over anderhalve maand viert koning Willem-Alexander zijn eerste grote regeringsjubileum. Hij zit op 30 april tien jaar op de troon. Langzaam ontvouwt zich hoe dat gevierd gaat worden. In nul-tien, oftewel in Rotterdam, viert hij het op 27 april samen met alle Nederlanders.
Door Rick Evers
Maar twee dagen later ook nog met een grootse lunch in de Oranjezaal van Paleis Huis ten Bosch, waarvoor iedereen iemand kon opgeven. Die Oranje zaal is een historische plek waar normaliter alleen de groten der aarde komen, een waar kunstwerk uit de Gouden Eeuw. En nu de plek waar Willem-Alexander gastheer zal zijn voor een flink gezelschap landgenoten. Bijna tienduizend mensen droegen iemand voor om aan te schuiven. Mensen met een bijzonder verhaal. Lokale helden, gangmakers of het baken uit de buurt. Honderd mensen – tien maal tien – krijgen een uitnodiging om tijdens dit 10Maal mee te eten met Willem-Alexander en Máxima.
Een traditie die Willem-Alexander overnam van zijn ouders, maar omvormde naar zijn eigen stijl, is het Koningsdagconcert. Dat is altijd half april en wordt sinds jaar en dag op de avond van de feestdag uitgezonden op tv. Willem-Alexander koos ervoor om het klassieke jasje eraf te halen en verhuisde het vanuit Paleis Noordeinde naar de plek waar Koningsdag wordt gevierd. Het is ook een bedankje voor de mensen die betrokken zijn bij de organisatie van het festijn op 27 april. Deze keer, vanwege het jubileum, mogen er ook vier duizend mensen, zeg maar 400 keer 10, gratis bij zijn. In Ahoy, waar onder meer het Rotterdams Philharmonisch Orkest, Gerard Cox en Davina Michelle optreden. Wie er samen met de Oranjes bij wil zijn, kan vanaf 10 maart om 10 uur terecht op de website Koningsdaginrotterdam.nl. Of er een jubileuminterview komt, is nog niet bekend. Leuk om daar eens Martien Meiland voor te vragen? Of een uitgelezen kans voor Rob Kemps, die in zijn programma De Tien Vragen bekende Nederlanders het hemd van het lijf vroeg? Genoeg om het over te hebben.
In de afgelopen tien jaar van Willem-Alexander’s koningschap ben ik van dichtbij getuige geweest van bijzondere momenten. Van de historische excuses in Indonesië, het staatsbezoek aan koningin Elizabeth in Buckingham Palace, tot de indrukwekkende toespraak op 4 mei op een lege Dam in Amsterdam. We herinneren ons allemaal momenten als de MH17, de toespraak in de Schilderswijk na de aanslagen in Brussel en de ludieke ’Koningsdag Thuis’. Maar ook gedoe, zoals de Griekse vakantiereis tijdens coronatijd, waarover al zoveel gezegd is.
Een vijftigste verjaardag, zo zagen we bij interviews van zowel Willem-Alexander als Máxima, die is er om het te hebben over privézaken. Een regeringsjubileum, zo zal Willem-Alexander zeggen, moet reflecteren op de zakelijke kant van het koningschap. Toch zullen de interviewers en de omroepen óók over het randje van privé willen gaan. Want koning is hij ook in zijn vrije tijd, hoezeer hij ook zijn best doet om zijn privacy te beschermen. Camera’s blijven een natuurlijke vijand van WA. Dat heb ik de afgelopen tien jaar wel gemerkt. Zijn ze uit, dan is hij op zijn best. Staan ze op hem gericht, dan verandert er iets in hem. Ik betwijfel of hij zin zou hebben in een vraaggesprek voor de camera’s over de voorbije tien jaar. Maar zou hij er goed aan doen?
Zeker, dat zag je alleen al aan de peilingen na elk interview dat hij en Máxima gaven. “Maar de balans maak je pas aan het eind op”, zei Willem-Alexander gevat toen hij vijf jaar op de troon zat. En het eind is nog niet in zicht. Al wilde Amalia tien jaar geleden al direct weten: “Hoe lang ga jij het doen?” Misschien kan zij het gesprek voeren? Want wat in deze tien jaar ook opviel: Amalia durft zelfs in het openbaar behoorlijk kritisch te zijn op haar vader.
Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 10. Dit nummer bestellen kan hier. Liever online lezen? Klik dan hier.
Beeld: ANP
