In steen gebeiteld
29/03/2025
Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 13
“Het mooie van protocollen bij een staatsbezoek is dat ze niet in steen gebeiteld staan”, zei Willem-Alexander aan het eind van het staatsbezoek aan Kenia. De koning reageerde op de vraag wat hij ervan vond dat een Nederlandse professor bij het staatsbanket mocht spreken, nog voordat hij aan het woord kwam. Wat mij betreft een beetje een bagatelliserende reactie op alles wat in Nairobi nogal anders ging dan anders.
Voordat hij koning werd, liet Willem-Alexander al meteen horen dat hij geen protocolfetisjist is. Zijn grootmoeder koningin Juliana noemde protocol haar “natuurlijke vijand”. Maar dat tijdens een staatsbezoek, tijdens het staatsbanket, iemand anders dan een staatshoofd spreekt, dat is gewoonweg not done. De naam zegt het al. Het is het hoogst mogelijke bezoek tussen staatshoofden, waar in dit geval een ’gewone sterveling’ door president Ruto werd opgevoerd om wat veren in het presidentiële achterwerk te steken. Dat was vast ijdele hoop de aandacht wat af te leiden van de krantenkoppen over mensenrechtenschendingen uit zijn naam.
Mensen rondom de koning zullen het gevoel hebben dat het protocol wel degelijk in steen gebeiteld staat. Niet voor niets reizen leden van de hofhouding maanden vooraf al naar het land om alles samen met de presidentiële hofhouding en andere autoriteiten af te stemmen. Om te zorgen dat alle neuzen dezelfde kant op staan, dat alles in kannen en kruiken is. Dat iedereen krijgt waar hij of zij recht op heeft. Wil de president iedereen tot aan de lakeien onderscheiden, dan moet Willem-Alexander ook onderscheidingen meenemen voor het personeel van de president. En je kunt de president zelf niet afdoen met een lintje in de Orde van Oranje-Nassau, die we jaarlijks tijdens de lintjesregen weggeven aan vrijwilligers. In elk geval niet als diegene Willem-Alexander het hoogste nationale lint geeft, zoals gebruikelijk is. Ook dat zou in een diplomatieke rel kunnen ontaarden. Protocol moet er zijn.
Maar daar gaven ze in Kenia op alle fronten een eigen draai aan. Als de president loopt, dan moest men in het persvak muisstil blijven staan. Bij het volkslied ook, dat is niet zo vreemd. Dubieus is het dan wel dat nota bene de strenge protocolmedewerkster van de president door het Wilhelmus heen meende te mogen praten. Juist zij zou beter hebben moeten weten. In het draaiboek waar zij medeverantwoordelijk voor is, staat elke minuut beschreven, zodat niets aan het toeval overgelaten wordt. De hofmedewerkers hebben dat samen met de ambassade samengesteld, iedereen, ook het koningspaar, weet wat ze moeten doen en wanneer. Want je laat een koning of president niet wachten. Of juist wel, als je daarmee een duidelijk signaal wilt laten zien. Een protocollaire speldenprik als machtsvertoon.
Zoiets zal vast niet de bedoeling zijn geweest toen Willem-Alexander en Máxima enkele weken geleden minutenlang onderaan de trap stonden te wachten op de president van Cyprus, toen ze hem en zijn vrouw verwachtten voor het concert van Remy van Kesteren. Alsof ze op een taxi stonden te wachten tijdens de avondspits. Máxima moest zelf onlangs haar excuses aanbieden toen ze ergens te laat was omdat ze stil had gestaan voor de Schipholtunnel. “Belangrijke mensen komen altijd laat”, hoort men weleens, vooral uit de mond van onbelangrijke laatkomers. Ik ben ervan overtuigd dat Máxima belang hecht aan de mensen die op haar moesten wachten, omdat het programma vertraging opliep. Ook dat is protocol. En Willem-Alexander? Die weet ook wel beter.
Maar de Keniaanse president publiekelijk afvallen vanwege zijn protocollaire misstap, zou in dit geval grotere internationale gevolgen kunnen hebben. Willem-Alexander noemde de ingelaste spreekbeurt “een originele toevoeging”. Maar: “Ik weet niet of we hem over zullen nemen in staatsbezoeken in Nederland.” Over enkele weken zullen we het zien…
Beeld: MISCHA SCHOEMAKER
Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 13, nú in de winkel! Of lees ‘m online. Liever bestellen? Dat kan hier.
LEES OOK
Wat speelt er momenteel bij de royals? Je leest het elke week in de column van Royalty-verslaggever Rick Evers. Sinds 2010 volgt hij het koningshuis op de voet en is regelmatig te zien en te horen op de tv en de radio.
Uit andere media
