‘Ja, ik wil’, of ‘ja, ze mag’
08/09/2024
Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 36
Wie bepaalt of je mag trouwen? Prinses Mabel maakt zich al jaren sterk om kindhuwelijken te stoppen.
Door Rick Evers
Nog steeds worden jaarlijks twaalf miljoen meisjes ergens ter wereld tot bruid gedwongen. Op jonge leeftijd uitgehuwelijkt en uitgebuit door – veel – oudere mannen. Het zijn de eigen ouders die er, vaak vanwege geldproblemen, mee akkoord zijn gegaan. Soms denken ze daarmee het beste te kiezen voor hun kind. De praktijk wijst vaak anders uit. De omgeving kijkt toe en laat het gebeuren.
In Mabel’s geval ging het anders. De wijde omtrek keek toe en wilde het níét laten gebeuren. De controverses rond het huwelijk zorgden er voor dat zij en Friso besloten om premier Balkenende te vragen geen wet in te dienen voor toestemming. Toestemming vragen voor een huwelijk. Van oudsher vraagt de bruidegom bij de vader van de bruid om haar hand. In sommige gevallen bij de royals moet het staatshoofd toestemming geven. Bij de Britten moet Charles persoonlijk toestemming geven als één van de eerste zes in lijn voor de troon wil trouwen. In Nederland moet toestemming aan ons allemaal worden gevraagd, althans, via de leden van de Staten-Generaal, de Eerste en Tweede Kamer. Zij moeten samen de goedkeuring uitspreken voor een wet over het huwelijk. Via de mensen die door ons zijn gekozen, hebben we democratisch allemaal onze toestemming gegeven. Of onze afkeuring laten weten. In ons eigen geval laten we ons natuurlijk ook beïnvloeden door onze omgeving, maar ik hoop dat we in de praktijk allemaal vooral zelf kiezen.
In Noorwegen koos prinses Märtha Louise steeds haar eigen pad. Niet de rode loper, maar langs prikkeldraad en over ongelijke keien. Ik heb haar meermaals mogen spreken en heb grote bewondering voor haar. Naar mijn mening is ze altijd respectvol gebleven naar haar familie, haar vader koning Harald en moeder koningin Sonja. Met broer Haakon, de kroonprins, zullen ook wel ongetwijfeld stevige gesprekken hebben plaatsgevonden. Want spiritueel zijn is – járen nadat bij ons prinses Irene bespot werd – nog altijd een taboe. Misschien zijn de Noren nog wel conservatiever dan wij.
Rond haar eerste huwelijk in mei 2002 was er ook al kritiek. Ari Behn was schrijver en kunstenaar en maakte een documentaire over het leven van drugsgebruikende prostituees. Verre van een prins. Maar de twee leken gelukkig en er kwamen drie kinderen. Toch gingen ze uit elkaar. “Het leven is niet eenvoudig. Dat is wat Ari en ik hebben ondervonden”, liet de prinses weten. Ze waren uit elkaar gegroeid en konden elkaar niet meer terugvinden. “Het afschuwelijke van het gevoel te hebben dat er niets meer aan te doen is, is dat we lange tijd alles geprobeerd hebben.” Na veertien jaar lieten ze in 2016 weten uit elkaar te gaan. “We eindigen het huwelijk, maar blijven samen in het ouderschap.”
Op eerste kerstdag 2019 stapte Ari uit het leven. Märtha had eerder dat jaar bekendgemaakt een nieuwe relatie te hebben. Niet met zomaar een spiritueel mens, maar met een zelfbenoemde sjamaan. Een zwarte man. Iemand met een spraakmakend verleden, die nog steeds prikkelende uitspraken niet schuwt. Noorwegen opnieuw op de achterste benen.
Ja, vergeleken met hun koningspaar is dit koppel een groot verschil. Maar de reacties op sociale media, zelfs in Nederland, gaan mijns inziens best ver. Sommigen roepen zelfs hardop dat Märtha Louise, na de scheiding en zelfmoord van haar ex, niet meer had mogen trouwen. Ik hoop van harte dat ze de juiste keuze heeft gemaakt en Durek haar opnieuw gelukkig maakt. In hoeverre moeten wij daarover oordelen? Wat zou er gebeuren als prinses Mabel opnieuw wil trouwen? Zij heeft Friso al elf jaar niet meer om zich heen. Elf jaar! Veroordelen we haar dan en misgunnen we haar het geluk? Gelukkig hoeft zij formeel niet te vragen om toestemming, maar ik zou niet weten hoe ik me zou voelen tijdens dat ritje naar Kasteel Drakensteyn.
Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 36, nú in de winkel! Of lees ‘m online. Liever bestellen? Dat kan hier.
