Koninklijke taalstrijd

25/01/2023

Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 4

Belgen vierden afgelopen week de vijftigste verjaardag van hun koningin Mathilde. Hoewel het woord ’vieren’ misschien wat overdreven is. Er kwam een officiële postzegel uit, wat boeken waar de koningin zelf niet aan had willen meewerken en de bladen pakten uit. Zelf werkte Mathilde mee aan een interview op tv. Of eigenlijk: aan twee interviews.

Door Rick Evers

Twee keer nam de koningin in dezelfde outfit de interviewster mee door dezelfde kamer, vertelde ze over dezelfde foto’s die daar stonden en zat ze op dezelfde bank hetzelfde gesprek te voeren. Ook de interviewsters zouden in de eerste oogopslag zussen van elkaar kunnen zijn. Hoezo? Mathilde deed het interview zowel in het Nederlands voor de commerciële omroep VTM als in het Frans voor RTL. In de montage die het koninklijk paleis van de twee interviews had gemaakt, leek het alsof Mathilde vliegensvlug schakelde tussen de twee grootste talen van België. In het leuke gesprek vertelde Mathilde over de kinderen, het samenwerken met haar man Filip en ook hoe ze af en toe nog eens ’normaal’ kan zijn. Het gesprek had naar verluidt nóg leuker kunnen zijn, ware het niet dat paleismedewerkers flink de schaar hebben gezet in de eerste montage van de interviews. Het ene gesprek mocht namelijk niet leuker zijn dan het andere, want dat zou voor problemen kunnen zorgen. Zou de Franse versie grappiger zijn, dan staan de Vlamingen op de achterste benen. Vertelt ze in het Nederlands leukere anekdotes, dan zijn de Walen ’pas amusés’.

Hoewel Mathilde correct Nederlands spreekt, heeft ze een behoorlijk Franse tongval. De Vlamingen klagen erover. Onterecht, als je het mij vraagt. Ik leg mijn Vlaamse vrienden of collega’s vaak uit dat ónze koningin misschien charmanter klinkt, maar dat het soms voor journalisten heel lastig is om van Máxima’s woorden een verhaal te maken. Soms vernederlandst ze Engelse of Spaanse woorden, vaak springt ze door haar enthousiasme van de hak op de tak. Voor tv prima bruikbaar, als je ze uittypt, wordt het toch anders. Soms roep ik de hulp in van de medewerkers van de RVD, die over haar communicatie gaan. “Maar wat bedoelt ze hiermee? Moet ik het zo maar laten staan?” Hoewel, dat is ook geen optie. Ik weet dat ik dan ruzie krijg met de eindredactie: “Zo begrijpen onze lezers er toch niets van?”

Dat is bij Mathilde niet het geval. Ze groeide nou eenmaal op in een Franstalige adellijke familie en dat hoor je. Ze doet haar uiterste best. Ja zeggen tegen een interview voor de Franstalige zender, betekent ook ja zeggen tegen een gesprek in het Nederlands. Het is de eeuwige taalstrijd in België, waar de koninklijke familie middenin staat. Al generaties is er commentaar dat de royals amper Nederlands spreken. En dan is er ook nog het relatief bescheiden Duitstalige deel. Ook de inwoners daarvan mogen niet vergeten worden, dus neemt koning Filip zijn kersttoespraak zelfs in alle drie de talen op. Filip en Mathilde hebben er slim aan gedaan om die taalstrijd een andere wending te geven. Terwijl ze thuis Frans bleven spreken, stuurden ze de kinderen naar een Nederlandstalige school. Dat had overigens als resultaat dat kroonprinses Elisabeth uiteindelijk bijlessen Frans moest volgen.

In Nederland is die taalstrijd er niet, al zijn er in ons land nog twee officiële talen: Fries en Nederlandse Gebarentaal. Ik vraag me af hoeveel Oranjes die talen machtig zijn. In het koninkrijk zijn er zelfs nóg twee officiële talen, Papiaments en Engels. Hopelijk hebben koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia die geoefend, want de komende weken zullen ze tijdens hun reis naar het Caribische deel van ons koninkrijk meer mensen ontmoeten die deze talen spreken dan die het Nederlands machtig zijn.

Beeld: Photonews

Deze column is gepubliceerd in Weekend nummer 4. Dit nummer bestellen kan hier. Liever online lezen? Klik dan hier.