Column Marc van der Linden
02/01/2020
In RTL Boulevard heb ik regelmatig discussies met collega Peter R. de Vries over de monarchie. Hij is overtuigd republikein en weet zijn standpunten altijd goed te onderbouwen. Ik vind het prima om de discussie aan te gaan en vind het altijd jammer dat we te weinig tijd hebben om die echt goed af te ronden. Republikeinen hebben geluk met iemand als Peter, die in staat is om in zo’n gesprek weg te blijven van dooddoeners als: Wilhelmina was geen dochter van Willem III. Dat laatste is historisch wellicht interessant, al is er nog nooit bewijs voor geleverd, maar het raakt de monarchie niet. Het Statuut van het Koninkrijk bepaalt dat de Kroon wordt gedragen door erfgenamen van koningin Juliana. Daarbij geldt ’t eerstgeboorterecht. Dus werd Beatrix na Juliana Koningin der Nederlanden en sinds 2013 is haar zoon Willem-Alexander onze koning.
Terug naar de discussies met Peter R. de Vries. Ik vind het goed dat er meer aandacht komt voor republikeinen, want het is een geluid dat je te weinig hoort, terwijl zij eigenlijk de beste papieren hebben als je naar de argumenten kijkt. Een republiek is bijvoorbeeld democratischer en kost een stuk minder. Toch zal een ruime meerderheid van de Nederlanders voor een monarchie kiezen. Allereerst omdat velen emoties voelen bij het Huis van Oranje. Of het nu Juliana, Beatrix, Máxima of Willem-Alexander is, er is meer vertrouwen in een Oranje dan in een politicus. Bovendien geeft het koningschap stabiliteit en continuïteit. Stel je voor dat je elke vier jaar een president moet kiezen. Elke partij heeft dan een kandidaat en dan zijn er meer stemronden nodig om iemand te vinden die een meerderheid van het land achter zich heeft, maar voor de meeste mensen niet de eerste keuze was. Nog een voordeel: Amalia weet al sinds haar jongste jaren dat ze staatshoofd wordt en groeit op met de gedachte dat ze geen gewone Nederlander is. Dat schept afstand en zorgt voor dat stukje mysterie waar veel mensen zo van houden. Daarnaast zijn er nog maar zo’n 44 monarchieën in de wereld, waardoor een koning en of koningin altijd iets speciaals houdt. Kan er dan nooit een eind aan komen? Natuurlijk wel. Het oranje zonnetje dat nu boven de monarchie in Nederland hangt, kan onmogelijk eeuwig schijnen. Vroeg of laat gebeurt er iets wat de monarchie ter discussie stelt. Persoonlijke of politieke kwesties kunnen de troon aan het wankelen brengen. Of psychische of lichamelijke situaties waarin een troonopvolger verkeert. Financiële of morele kwesties zijn misschien wel het allergrootste gevaar. Een Oranje die steekpenningen aanneemt, zoals Bernhard rond Lockheed, zal tegenwoordig de gevangenis ingaan en het koningschap zoveel schade berokkenen dat het voor altijd gedaan is. Kijk naar Andrew in Engeland. Alleen door hem bijna letterlijk Buckingham Palace uit te zetten, kon het Koninklijk Huis daar een koningscrisis voorkomen.